دانلود رایگان ترجمه مقاله لاجورد از سر سنگ افغانستان (سال ۱۹۸۱)

مبتدی (مناسب برای درک مفهوم کلی مطلب) 

ساختار شیمیایی کریستال و خصوصیات لاجورد
لاجورد متعلق به گروه سودالیت که تکتو سیلیکات مکعبی هستند که با ساختار سه بعدی مشابه با آنیون مانند ساختار موتیف توصیف می شوند. واحد سلولی ۹٫۰ است. گروه وسلیدات یک سری از محلول های جامد را تشکیل می دهند که اعضای اصلی آنها سولیدات نوزان و هایون است. لازوریت یک هایونی است که غنی از سولفور است و ترکیب ایده ال آن است که xدارای دامنه ۱ تا ۴ است.
ساختار اتمی این گونه ها توسط یاگر (۱۹۳۰)، ایجاد شد و سپس توسط پاولینگ (۱۹۳۰)، بارت (۱۹۳۲) ماچاتسکی(۱۹۳۳ ,۱۹۳۴) و سافلد (۱۹۶۱) اصلاح شد. چهار ضلعی های Si04 و A104 در چهار راس خود برای تشکیل شش حلقه از چهار ضلعی موازی با وجه مکعب ها و هشت حلقه ۶ تا چهارضلعی موازی با وجه هشت ضلعی منتظم بهم متصل می شوند.این ساختار آلومینوسیلیکات در تمام مواد معدنی این گروه مشترک است، متشکل از چارچوب هشت وجهی مکعبی است که در آن حفره مرکزی بزرگ توسط کاتیون سدیم و کلسیم و توسط آنیونهای مانند کلر، SO4، و S پر شده است. این ساختار اتمی بسیار باز در این سیلیکاتها خواص استحاله (معمولا “زئولیت” نامیده می شوندیا ترکیبات به عنوان نرم کننده آب استفاده می شوند به دلیل توانایی آنها برای حذف یون های “سخت”از آب) را ارجاع می دهد. آنها باید تنها در محلول نمک کاتیونهای K، Li، Rb، Cs،,Ag Tl، منیزیم، کلسیم، SR، Ba، روی، یا جیوه در ۱۰۰ درجه سانتی گراد قرار داده شوند. چون سدیم موجود در آنها توسط کاتیون نام گذاری شده است ، با اصلاح رنگ حاصل باید جایگزین شود. به عنوان مثال، کلسیم و یا تعویض روی تقریبا به مواد بی رنگ منجر می شوند ، در حالی که مواد شامل لیتیم و ترکیبات تالیوم بسیار تیره هستند.
اتم های سدیم و گوگرد در دهانه های بزرگتر در چارچوب یافت می شوند و فرض بر این است که اتم های در گوگرد به طرف حفره حرکت کنند تا رادیکال ناپایدار مانند NaSz، NaS3 و NaS4 را تشکیل می دهند. تفکیک این رادیکال پس از آن می تواند اتم های فعالS را که مسئول رنگ هستند را آزاد کند. تجزیه و تحلیل شیمیایی نشان می دهد که هرچه درصد گوگرد در مواد معدنی بیشتر باشد، رنگدآبی عمیق تر است. اگر گوگرد به جای سلنیوم جایگزین شود، رنگ قرمز خونی می شود . بنابراین رنگ آبی، که معمولا ارزش این ماده را افزایش می دهد تیره تر می شود،همه اینها به گوگرد و همچنین میزان وجود کلسیم بستگی دارد.

محل سر سنگ
سر سنگ در بدخشان در شمال شرق افغانستان واقع شده است . آن در مرکز کوههای هندو کش، در امتداد ساحل راست رودخانه کوکچا قرار دارد ، از شمال به جنوب قله های تاقدیس با ۳۵۰۰ متر تا ۵۵۰۰ متر ارتفاع . کوکچا حاصل از تلاقی رودخانه های مونجان و انجومان حاصل شده است و به آمو دریا ( رودخانه جیحون عهد باستان) می ریزد که مرز با اتحاد جماهیر شوروی به شمال است.
این منطقه در بدخشان در نوشته های چینی اوایل قرن ششم ذکر شده است.از روستای جارم ، که در حدود ۱۵۰ کیلومتری شمال معادن واقه شده است ، مسیر تجاریبا دنبل کردن راهرو واخان به تبت می رسد؛ آن چین را به دره آمو دریا و شهرستان بخارا متصل می کند. بنابراین، سنگ لاجورد توسط چینی ها از دوران باستان مورد استفاده قرار گرفته است.
مارکو پولو از این منطقه از افغانستان در قرن ۱۳ بازدید کرد و در مورد این کوه صحبت کرد که در آن بهترین لاجورد در جهان یافت می شود، “هر چند او هرگز آن(لاجورد) را خود ندیده است . اخیرا، ستوان جان وود شرکت هنذی انگلیسی شرق (۱۸ ۱۱- ۱۸۷۱) شرح سال سفر دقیق و زیبا را در مورد منبع رودخانه جیحون در کتابی که در ۱۸۴۱ منتشر کرده است ارایه داده است. او اولین اروپایی بود که از معادن بازدید کرد و دشواری دسترسی، روش های بهره برداری، و ناامنی برای ساکنان و بازدید کنندگان را به طور یکسان بازگو کرده است . در سال ۱۹۳۳، باستان شناس فرانسوی بارت جی لاجورد و یاقوت بالاس و سیپولین افغانها را توصیف کرده است در سال ۱۹۳۵ کی بروکل یک مطالعه از معادن در دره های پانجسیر و رودخانه کوکچا را منتشر کرد.در سال های اخیر، تعدادی ماموریت های زمین شناسی فرانسوی در افغانستان ای اف دی لاپارنت باریاند و جی بلز و چی بوردکت و بویتر(۱۹۶۸) اطلاعات جالبی را در مورد منطقه تهیه کرده اند . پنج زمین شناس روسی، در دو سفر اعزامی در طول تابستان سال ۱۹۶۳ و ۱۹۶۴ ، مطالعه زمین شناسی دقیق و معدن شناسی اقتصادی را در منطقه سر سنگ تکمیل کردند.
دو راه اتصال کابل به سر سنگ (شکل ۳) مسیر کوتاه تر، از نقطه نظر فاصله ، برای سفر با جیپ از چالیزار تا دره پنجسیر ،تا دشت راوات( حدود ۱۶۰ کیلومتر) است، و سپس ۱۳۵ کیلومتر نهایی تا معدن را با باید پای پیاده یا با اسب از طریق گذر گاه انجومن طی کرد (شکل ۴). بدون شک، یک راه در نهایت اجازه عبور از این مسیر به طور کامل توسط جیپ خواهد داد. در حال حاضر، سریعترین مسیر، که هنوز هم حداقل چهار روز طول می کشد ، با یک سواری با شکوه به قندوز از طریق گذرگاه سالنگ شروع می شود . از این شهرستان، مسافر باید یک راه دشوار از طریق خان آباد تالقان، فیض آباد، و جارم را طی کند که به ۳ یا ۴ کیلومتر بالای روستای حضرت سعید، فاصله حدود ۷۵۰ کیلومتر ی کابل منتهی می شود، بعد از آن برای صعود راه ۴۰ کیلومتر باریک و خشن که بعد از دره کوکچا قرار دارد یک سفر طولانی، با اسب یا الاغ لازم است.
این دو مسیر تنها بین ژوئن و نوامبر باز هستند . آب و هوا، شرایط که در معدن سلطنتی سر سنگ وجود دارد باعث می شود تنها در پنج ماه از سال قابل بهر برداری باشد. کمپ در ساحل راست رود کوکچه، در ارتفاع ۲۵۰۰ متر، در نزدیکی محل اتصال رودخانه با جریان سر سنگ واقع شده است. معادن کار، بین ۲۷۰۰ متر و ۳۴۰۰ متر، واقع شده اند و رسیدن به آنها دشوار است. بلوک های سنگ لاجورد تا اردوگاه بر روی پشت مردان آورده می شوند و بعدا” با الاغ به حضرت سعید منتقل می شود.

توصیف کانسار ها
مجموعه سر سنگ متشکل از سنگ ها ی به شدت دگرگون شده، با گنایس، سیپولین، شیست کریستالی، آمفیبولیت، رگهای گرانیت آذرینی، و خاکریزهای پیروکسنیت هورنبلند است که در بلوک های عظیم در بستر رودخانه یافت می شوند.
این کوه، که تقریبا عمودی است در شیب تا ۴۰۰ متر ضخامت با گنیس پوشانده شده است. مرمرهای سفید سیفولینبه چشم می خورندکه یک باریکه خاکستری است که دارای ۴۰ متر عرض است ، از اسکارن در که لاجورد وجود دارند تشکیل شده است . اسکارن بسترها وسنگ های را تشکیل می دهد ، به طور کلی ۱- تا ۲ متر – گاهی اوقات چهار متر- ضخامت دارند. معمولا از پهلو ۲۰ تا ۱۰۰ متر هستند، و به ندرت بیش از ۴۰۰ متر هستند مناطق بهره برداری حاوی کلسیت و دولومیت مرتبط با فورستریت، دیوپسید، اسکاپولیت، اغلب با فلوگوپیت است، گاهی اوقات در کریستال های خوش فرم تا ۲ سانتی متر است . لازوریت آبی تقریبا همیشه همراه با پیریت است.
پیاده رو های شیب دار که به معدن اصلی هدایت می شود ( شکل ۶) در یک پلت فرم کوچک در حدود ۲ متر در ۲ متر در ورودی غار وسیع به اتمام می رسد، که هنوز هم آثاری از دود سیاه عملیات معدن باستانی دیده می شود که منجر به گالریها مورد بهر برداری شد.